MAYNILA - Ini-sponsor na sa plenaryo ng Senado ngayong Martes ang Committee Report kaungay sa 2023 national budget.

Si Senate Committee on Finance chairman Senator Sonny Angara ang nag-sponsor sa committee report.

• Senate eyes signing of 2023 budget 'before Christmas'

Sabi ni Angara, apat na P o 4Ps ang humuhulma sa budget ng bansa sa susunod na taon - ang populasyon, presyo, projects at payroll.

"Una, ay population. As it grows, so must the budget. Pangalawa, ay presyo. Inflation spikes operating expenses by the government, a bulkbuyer of goods and services. The budget must also help people cope with rising prices," ani Angara.

"Pangatlo, ay projects. We have an infrastructure deficit in the trillions of pesos. On top of this is the pressure to conduct asset preservation on our aging public works. For us to grow—crumbling infrastructure cannot compete for investments—it is imperative that we hike capital outlays spending yearly. Pang-apat ay payroll. O ang sinasabi nilang PS, na kasama ang pension ng mga retiradong uniformed personnel, at ang sarisaring premium contributions ng pamahalaan bilang employer," dagdag niya.

Tatlong Ps naman ang tinitingnan ni Angara na pupwedeng makapagpabago sa takbo ng ekonomiya ng susunod na taon - Pandemic, Putin at Paeng.

"Our economy remains debilitated by the effects of long COVID. Although we have installed springboards for recovery amidst the rubble, the takeoff is not yet in the desired velocity that will propel us past the damages it has caused," ani Angara.

"Then there is the war in Ukraine, which is seven time zones away from us, but did not spare us from the fallout of fuel, food, and fertilizer crises it has unleashed. At dahil tayo ay nasa expressway ng bagyo, on top of the ring of fire, and geographically unlucky that natural basins marinate towns during the monsoon months, nilalamon ng mga kalamidad ang pondo na sa simula pa lang ay 'di na sapat. Halimbawa na lang itong si Paeng na sumalanta ng 7.5 bilyong pisong halaga ng ari-arian," dagdag niya.

Sa kuwenta ni Angara para sa 2023 national budget na aabot sa P5.268 trillion, gagastos ang bansa ng P14.4 billion kada araw, kung saan ang P10 billion ay mababawi sa pamamagitan ng kita ng gobyerno habang ang P4.4 billion ay utang.

"On a daily basis, the government will be spending P14.4 billion. Of which only P10 billion is supportable by revenues. The P4.4 billion is the deficit that must be financed by debt. Yan ang patak ng metro natin kada 24 oras," sabi niya.

"Bago lumubog ang araw, kailangan makalikom ng P7.2 billion. At bago sumikat naman, dapat makakamada ng P7.2 billion ulit. These easy to memorize numbers should be a sobering reminder that against many requests being asked of the government, there are no ‘unli’ resources to fund them."

Ganiyan aniya kahalaga ang pagpapalakas ng ekonomiya, at ang maayos na paggamit ng budget ang instrumento para makamit ito.

"Noong nakaraang kampanya, napakalakas ang sigaw ng sambayanang Pilipino—Bagong Pilipinas, Bagong Mukha. Dinidinggin namin ito. Kaya sa pamamagitan ng panukalang badyet, ipinapakita na handang tumulong ang Senado para magkatotoo ang hangarin na ito," sabi ni Angara.

"Siyempre, hindi masosolusyunan ang mga problema ng ating bansa agad-agad. Kailanman, hindi ito magagawa sa isang buwan, sa isang taon, o kaya marahil sa isang administrasyon. Ngunit, mahalaga na ang proseso ng pagbabago ay magsisimula ngayon. Papasok na nga ang kabanata kung saan sama-sama tayong babangon muli. Napapaloob sa ating panukala ang mga unang hakbang," aniya.

Sa P5.268 trillion budget, P1.5979 trillion nito ay automatic appropriations. P588 billion naman ang unprogrammed o ibig sabihin wala pang tiyak na pagkukunan ng pondo.

Aabot sa P179.762 billion ang budget ng sektor ng agrikultura na tumaas ng 39.5 porsyento kompara sa 2022 budget.

Paiigtingin ang programa sa ayuda upang makaraos habang kinakaharap ang patuloy na pagtaas ng mga presyo ng mga bilihin, sabi ng senador.

Bukod sa patuloy na pag-implimenta ng 4Ps, may dagdag na pondo para sa Protective Services for Individuals and Families (PSIF) in Difficult Circumstances ng DSWD.

• Proposed 2023 national budget has P206.5B for ayuda' - DBM

Napapaloob dito ang Assistance to Individuals in Crisis Situations o AICS; ang Assistance to Communities in Need o ACN Community-Based Program, at iba pang mga programa na nagbibigay ng food assistance, food packs, transportation, medical, burial assistance, assistance to students, cash/food for work, at iba pang mga ayuda.

Nandiyan din ang Sustainable Livelihood Program o SLP para magkaroon ng pagkakakitaan ang mga mahihirap.

Dahil naman sa mga kalamidad na nararanasan sa bansa, dinagdagan ang Quick Response Funds (QRFs) ng the DA-OSec, DepEd-Office of Secretary, DOH-Office of Secretary, Bureau of Fire and Protection, Philippine National Police, DND-Office of Civil Defense, DPWH-Office of Secretary, at DSWD-Office of Secretary.

• DBM increases national disaster management fund to P31-B in 2023 budget

Sa sektor ng edukasyon, naglaan ng pondo para sa scholarships, pagpapatayo ng bagong silid aralan at pagkakaroon ng mental health policy for students at personnel sa mga paaralan.

"Sinigurado natin na pwedeng gamitin ng lahat ng paaralan—mula Kinder hanggang Grade 12—ang kanilang MOOE para magkaroon ng tamang ventilation ang mga silid-aralan, laboratoryo, at ibang learning spaces sa paaralan; para makabili at gumamit ng mga COVID-19 test kits para sa mga faculty at staff; para may tamang respiratory at hand hygiene; at rehabilitation ng mga water at sanitation facilities. Patuloy ang pagpapalakas sa healthcare system, kabilang ang pondo sa pagbili ng COVID-19 vaccines, bakuna sa monkeypox at iba pang bakuna sa emerging diseases," ani Angara.

Sa sektor ng transportasyon, sinabi ni Angara na may inilaang budget sa pag-aayos ng mga airport at railways, at maging ang pagtatayo ng Metro Manila Subway at iba pang imprastraktura.

Magkakaroon pa rin ng subsidiya, financial assistance at fuel vouchers sa ilalim ng DOTr para sa mga owners at operators ng PUV, taxi, tricycle, at mga ride-hailing services; at sa ilalim ng DA para sa mga magsasaka at mangingisda na kasama sa Registry System for Basic Sectors in Agriculture (RSBSA).

Naglaan din ng pondo para sa digital transformation para mas mapadali ang serbisyo ng gobyerno.

May dagdag pondo sa turismo para sa 16 na regional offices ng DOT.

Para sa susunod na taon, awtomatikong mapupunta sa mga lokal na pamahalaan ang National Tax Allotment na nagkakahalaga ng P820.269 billion.

Ang Annual Block Grant para sa Bangsamoro Autonomous Region in Muslim Mindanao ay P64.756 billion.

"Patuloy din ang ating tulong para sa mga ahensyang magtatanggol at magpoprotekta sa bansa... Naglaan din tayo ng pondo para sa Revised AFP Modernization Program; sa pagtayo ng mga mobilization centers sa Ilocos Region at Central Luzon; sa operational expenses ng Forward Operating Base sa Subic; sa Equipment ng Data Center sa Fernando Air Base sa Lipa City; sa pag-procure ng mga armor vests, ballistic helmets, night vision goggles at iba pang mga kagamitan; sa pagpapatakbo ng mga bagong barko ng Philippine Navy; gamot ng mga pasyente ng Veterans Memorial Medical Center (VMMC); at para sa National Security Council, Government Arsenal, sa Office of Civil Defense, maging sa Office of the Presidential Adviser on Peace, Reconciliation, and Unity (OPAPRU)," sabi ni Angara.

Aniya, pinagtuunan nila ng pansin ang dagdag pondo para sa mga OFW lalo na sa bagong Department of Migrant Workers para sa operasyon ng mga regional offices nito at ng OFW Hospital, at para makapag-hire ng dagdag na overseas employment adjudicators at makapagbukas ng dagdag na Migrant Workers Offices.

Pinaglaanan din ng pondo ang rehabilitasyon ng Manila Bay, Boracay Island, at green economy models o GEMS kabilang ang Puerto Galera, Coron, El Nido, Siargao, at Panglao.

Miyerkoles nakatakda ng simulan ang debate sa Senada para sa 2023 national budget.

KAUGNAY NA ULAT

Watch more News on iWantTFC