Bukod sa wikang pambansang Filipino, kailangan ding panatilihing buhay ang mga katutubong wika ng Pilipinas.

Iyan ang ipinahayag ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) nang ilunsad ang pagdiriwang ng Buwan ng Wikang Pambansa ngayong taon na tema ang "Wikang Katutubo: Tungo sa isang bansang Filipino".

Isinabay sa lingguhang pagtaas ng bandila sa pamahalaang-lungsod ng Maynila noong Lunes ang pagsisimula ng taunang pagdiriwang, na ginaganap tuwing Agosto.

Ayon kay Virgilio Almario, Pambansang Alagad ng Sining para sa Panitikan at tagapangulo ng KWF, unang pagkakataon ito sa kasaysayan ng pagdiriwang ng Buwan ng Wika na bibigyang halaga rin ang mga katutubong wika.

Bukod sa mga wika na marami ang gumagamit gaya ng Cebuano, Iloko, at Bikol, tahanan din ang Pilipinas ng mga wika gaya ng Ivatan na gamit sa Batanes, Kinaray-a sa Antique, at Sama sa Tawi-Tawi.

National Artist & KWF chair Virgilio Almario: Ito ang unang pagkakataon na ipagdiriwang din natin sa Buwan ng Wika ang mahigit 130 katutubong wika sa Pilipinas bukod sa wikang Filipino pic.twitter.com/GVilkRbgmr

— Anjo Bagaoisan (@anjo_bagaoisan) July 28, 2019

"Nais natin pagpugayan at patunayan na mahalagang bahagi ng ating pagkabansa ang mahigit 130 katutubong wika ng Pilipinas," ani Almario.

"Ang wika po kasi ang una at pangunahing pamanang pangkultura ng sangkatauhan. Ito ang nagbibigay artikulasyon sa ating nakaraan, sa ating kasaysayan ng mga tagumpay at pagkabigo. Nasa wika ang yaman ng ating nakaraan na hitik sa katutubong karunungan."

Kaya ayon kay Almario, mahalagang alagaan ang mga wikang katutubo, na kabilang din sa mga pinagbabatayan ng pambansang wika na Filipino.

"Kung hindi natin ito alagaan, nanganganib ito. At kung ating pababayaan, maaaring maglaho pa nang tuluyan. Kapag naglaho ang isang wika, tila may isang tahanan o isang bodega ng ating mga alaala at tradisyon ang nawawala at di na mababawi kailanman.

"Ayaw nating mangyari ito."

WATCH: Bandang Kawayan from PUP in Mariveles, Bataan plays along with the PHL national anthem at the flag raising pic.twitter.com/Oogmy2MfF0

— Anjo Bagaoisan (@anjo_bagaoisan) July 28, 2019

BANTAYOG-WIKA

Sa tala ng KWF, 39 na wika sa Pilipinas ang maituturing na "endangered" o nanganganib maglaho.

Ayon sa komisyon, maituturing na "endangered" ang isang wika sa iba-ibang antas: kung ito ay hindi naisaayos ang sistema nito, kung hindi na naipasa ang wika ng mga matatanda sa nakababata, kung tanging matatanda na lang ang nagsasalita nito, o kung hindi na ito ginagamit ng kahit sinong buhay na tao.

Hinahabol itong mapigilan ng KWF sa iba-ibang proyekto, gaya ng pagtatayo ng mga iskulturang tinawag na Bantayog-Wika sa mga lugar sa bansa na pinagmulan ng mga katutubong wika

Nakaukit sa 10-talampakang monumento na hugis kawayang gawa ni Luis "Junyee" Yee Jr. ang 3 stanza ng "Pag-ibig sa Tinubuang Bayan" ni Andres Bonifacio sa sulating Baybayin.

May iba ring detalye ng wika na pinaparangal nito. Mababasa ang nakaukit kahit sa gabi dahil inilawan mula sa loob.

TINGNAN: Mga halimbawa ng mga Bantayog-Wika na itinayo ng Komisyon sa Wikang Filipino sa 15 lugar sa bansa para iparangal ang katutubong wika roon. pic.twitter.com/6bX5xYJTeW

— Anjo Bagaoisan (@anjo_bagaoisan) July 29, 2019

Naitayo na ang mga Bantayog-Wika sa 15 na lugar: Antique (para sa Kinaray-a), Ifugao (Tuwali), Mati City (Mandaya), Kalinga (Kalinga), Occidental Mindoro (Mangyan), Bukidnon (Binukid), Batangas (Tagalog Batangas), Baataan (Ayta Magbukon), Surigao Del Sur (Surigawnon), Baguio (Ibaloy), Sorsogon (Bikol Sorsogon), Batanes (Ivatan), Pangasinan (Pangasinan), General Santos City (Blaan), at Lake Sebu (Tiboli).

Nakatakda ring magtayo ng mga Bantayog-Wika sa Camarines Sur, Cagayan, Bacolod, La Union, North Cotabato, at Aurora ngayong 2019.